Vapour lock is een hindernis in een vloeistofstroming door dampbellen, die bij een plaatselijk lagere druk en hogere temperatuur kan voorkomen in brandstofleidingen het remsysteem of een ander hydraulisch systeem.
De druk die in een gesloten ruimte ontstaat door het verdampen van een vloeistof, wordt dampdruk genoemd. Hoeveel vloeistof er verdampt, hangt van de temperatuur af én de druk op dat moment.
De dampdruk beïnvloedt zowel de koude als de warme start, het rijgedrag van de koude motor en de verdampingsverliezen. De dampdruk wordt hoofdzakelijk bepaald door de lichtste fracties van de brandstof. Daarmee worden de koolwaterstoffen aangeduid die de laagste kookpunten hebben. De gebruikelijke benzine- of dieselbrandstoffen hebben een ‘kooktraject’ omdat er vele tientallen verschillende koolwaterstoffen in de brandstof aanwezig zijn die elk een eigen kookpunt hebben.
Vapour lock in het benzinecircuit
Vapour-lock komt alleen voor bij benzinemotoren. Dit heeft te maken met dat alleen benzine heel lichte fracties heeft. Ergens in het circuit van de benzine vormt zich een dampbel zodat er geen brandstof meer wordt verpompt. Meestal in de leidingen. Vroeger trad vapour-lock (letterlijk: dampslot) regelmatig op bij warm weer en een lage luchtdruk zoals in de bergen. Kort na het afzetten van de hete motor vormen zich dampbellen, meestal in de benzinegalerij. Bij benzinemotoren met benzine-inspuiting worden de injectoren zo heet dat daarbij dampbelvorming op kan gaan treden. De motor valt dan bijvoorbeeld stil tijdens het rijden in de file.
Bekijk hieronder in de praktijk hoe vapour lock ontstaat. Vanaf 1.20 min. tot ongeveer 2.20 min.
Vapour lock in het remleidingcircuit
Vapour-lock komt ook voor bij remvloeistoffen. Als deze een te laag kookpunt hebben doordat remvloeistof hygroscopisch is, is de kans op dampbelvorming groot. Hygroscopisch is het verschijnsel dat een stof vocht aantrekt. Hierdoor wordt het kookpunt van de remvloeistof enorm verlaagd. Met de auto en caravan in de bergen op vakantie moet er vaker worden geremd dan tijdens een normale situatie. De temperatuur van de remvloeistof stijgt boven het kookpunt, maar doordat er geremd wordt is er nog niets aan de hand. Er is immers een hogere druk in het remleidingcircuit aanwezig. Als er niet meer wordt geremd, zal in een keer de hoeveelheid vocht tot stoom overgaan met een enorme volumevergroting tot gevolg. Remvloeistof wordt teruggedrukt het reservoir in en er ontstaat lucht in het systeem. Sommige bestuurders merken op dat zij het idee hebben om "door de rem heen te trappen". In de voorste remklauwen loopt de temperatuur tijdens het remmen hoog genoeg op om dit ongewenste probleem te veroorzaken. Een sponzig rempedaal dat dieper moet worden ingetrapt dan gebruikelijk, wijst op vapour-lock.
Een luchtbel in een koelsysteem is dus heel iets anders.
Het koelsysteem functioneert met een circulatiepomp en als deze lucht aan gaat zuigen, of er is geen doorstroming kan dit desastreuze gevolgen hebben voor de motor. Gescheurde cilinderkoppen is hier een voorbeeld van. Een ander effect kan het hebben op de verwarminginstallatie in de auto. Hier kan het zo zijn dat deze stopt met warmte geven onder een bepaald toerental.
Verversen van de olie.
Bij het verversen van de olie, kan het heel soms voorkomen dat de oliepomp en leidingen zover leeglopen dat de pomp de druk niet kan opbouwen en “loos” rondpompt. Hierbij blijft het olielampje branden en als je niet op tijd maatregelen neemt heeft dit grote gevolgen. Motorschade!